Giả thiết hay giả thuyết? Từ nào là từ dùng đúng chính tả

Giả thiết hay giả thuyết? Từ nào là từ dùng đúng chính tả trong ngôn ngữ học và khoa học? Đây là câu hỏi mà nhiều người thường gặp phải khi viết văn bản hay báo cáo khoa học. Để trả lời cho câu hỏi này, chúng ta cần hiểu rõ khái niệm và cách sử dụng của hai từ này. 

Bài viết sau đây, Chanh Tươi Review sẽ giúp bạn làm rõ vấn đề này một cách chi tiết và dễ hiểu nhất.

Giả thiết hay giả thuyết? Từ nào là từ dùng đúng

1. Giả thiết là gì? Ví dụ

Giả thiết là một giả định hoặc một tuyên bố được đặt ra mà không có bằng chứng cụ thể để chứng minh tính đúng đắn của nó. Nó thường được sử dụng để xây dựng nền tảng cho việc nghiên cứu hoặc lập luận, nhưng chưa được kiểm chứng hoặc chứng minh. Giả thiết có thể là một giả định dựa trên trực giác, nhận thức hoặc một số thông tin có sẵn, nhưng nó cần phải được kiểm tra và chứng minh thông qua quá trình nghiên cứu, thực nghiệm trước khi trở thành một điều kiện đúng đắn.

Ví dụ:

• Giả thiết về nguồn gốc của vũ trụ: Giả thiết này cho rằng vũ trụ bắt đầu từ một điểm cực nhỏ và nóng, sau đó nổ tung và mở rộng ra thành vũ trụ hiện tại. Giả thiết này được hỗ trợ bởi các bằng chứng như sự dịch chuyển đỏ của các thiên thể, bức xạ nền vi sóng và sự phân bố của các nguyên tố trong vũ trụ.
• Giả thiết về tiến hóa của loài người: Giả thiết này cho rằng loài người có nguồn gốc từ các loài khỉ cổ đại, và đã trải qua nhiều giai đoạn tiến hóa để thích ứng với môi trường sống khác nhau. Giả thiết này được hỗ trợ bởi các bằng chứng như sự tương đồng về cấu tạo giữa người và khỉ, các hóa thạch của các loài người tiền sử và sự biến đổi của gen trong quá trình tiến hóa.
• Giả thiết về sự tồn tại của ma: Giả thiết này cho rằng có những linh hồn hay thực thể siêu nhiên không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng có thể gây ra các hiện tượng kỳ lạ hay đáng sợ. Giả thiết này không được hỗ trợ bởi các bằng chứng khoa học, mà chỉ dựa vào các lời kể hay truyền thuyết của con người.

2. Giả thuyết là gì? Ví dụ

Giả thuyết là một giả định hay một ý tưởng được đưa ra để giải thích một hiện tượng nào đó, nhưng chưa được kiểm chứng bằng bằng chứng hay thực nghiệm. Giả thuyết thường dựa trên những quan sát, suy luận hay kiến thức có sẵn, nhưng cần phải được kiểm tra bằng cách thiết kế và thực hiện các thí nghiệm hay nghiên cứu khoa học. Giả thuyết có thể được chấp nhận, bác bỏ hoặc chỉnh sửa dựa trên kết quả của các thí nghiệm hay nghiên cứu.

Ví dụ: Một giả thuyết phổ biến trong lịch sử là giả thuyết về nguồn gốc của loài người. Theo giả thuyết này, loài người xuất phát từ một tổ tiên chung với các loài khỉ tương đương. Giả thuyết này được đưa ra dựa trên những quan sát về sự giống nhau về hình thái, di truyền và hành vi giữa loài người và các loài khỉ. Tuy nhiên, để chứng minh giả thuyết này, các nhà khoa học đã phải tiến hành nhiều nghiên cứu về hóa thạch, DNA và diễn biến tiến hóa của các loài. Kết quả của các nghiên cứu này đã ủng hộ giả thuyết về nguồn gốc của loài người, nhưng cũng đã chỉ ra những điểm khác biệt và phức tạp trong quá trình tiến hóa của loài người so với các loài khác.

3. Dùng giả thiết hay giả thuyết? 

Như chúng ta tìm hiểu ở trên về định nghĩa 2 từ giả thuyết và giả thiết thì ta thấy 2 từ này hoàn toàn khác nhau:

• Giả thiết là điều cho sẵn, căn cứ vào đó để phân tích, suy luận.
• Giả thuyết là điều đưa ra để chứng minh nó là đúng.

Do đó, giả thuyết chính là phỏng đoán, đưa ra phương hướng đánh giá tạm thời được mọi người chấp nhận nhưng chưa được chứng minh hoặc kiểm chứng. Sau đó thì họ sẽ tìm kiếm bằng chứng để có thể kiểm nghiệm tính xác thực của giả thuyết đó.

Giả thiết hay giả thuyết đều thường được sử dụng trong nghiên cứu khoa học, nhưng chúng có sự khác biệt rõ ràng. Giả thuyết là một giải thích có thể kiểm chứng được cho một hiện tượng hoặc một quan hệ nào đó, dựa trên các dữ liệu hoặc các lý thuyết đã có. Giả thiết là một giả định được đưa ra để đơn giản hóa hoặc xây dựng một mô hình toán học, vật lý hoặc logic cho một vấn đề nào đó. Giả thiết không nhất thiết phải phản ánh thực tế, nhưng nó phải làm cho mô hình trở nên hợp lý và có thể áp dụng được. 

Ví dụ: Khi nghiên cứu sự ảnh hưởng của ánh sáng đến tốc độ phản ứng của cây cối, ta có thể đưa ra giả thuyết rằng ánh sáng càng nhiều thì tốc độ phản ứng càng cao. Để kiểm tra giả thuyết này, ta có thể thiết lập các thí nghiệm với các điều kiện ánh sáng khác nhau và đo lường tốc độ phản ứng của cây cối. Trong khi đó, ta có thể đưa ra giả thiết rằng cây cối chỉ bị ảnh hưởng bởi ánh sáng và không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác như nhiệt độ, độ ẩm, dinh dưỡng... Đây là một giả thiết không chính xác với thực tế, nhưng nó giúp ta loại bỏ các biến số gây nhiễu và tập trung vào mục tiêu nghiên cứu.

Giả thuyết và Giả thiết trong nghiên cứu khoa học

Khái niệm 'giả thuyết nghiên cứu'

"Giả thuyết," hay "giả thuyết khoa học," hay đơn giản hơn “giả thuyết nghiên cứu” (Hypothese) có thể hiểu là:

• Một sự giải thích sơ bộ về bản chất của sự vật. 
• Nhận định sơ bộ, kết luận giả định của nghiên cứu.
• Luận điểm cần chứng minh của tác giả
• Câu trả lời sơ bộ, cần chứng minh, cho câu hỏi nghiên cứu của đề tài.

Khái niệm "giả thiết" trong nghiên cứu

"Giả thiết" (Assumption) là một điều kiện giả định trong quan sát hoặc thực nghiệm. Đây là một điều kiện giả định của người nghiên cứu, có thể không tồn tại hoặc không phải lúc nào cũng tồn tại trong thực tế.

Vai trò của “giả thuyết” trong NCKH

Trong mọi lĩnh vực khoa học, từ tự nhiên đến kỹ thuật và xã hội, giả thuyết đều đóng vai trò quan trọng. Cuộc tranh luận ở cuối thế kỷ XIX, với sự tham gia của cả nhà khoa học tự nhiên và xã hội như E. Mach và Engels, đã đưa ra kết luận này. Engels định nghĩa giả thuyết như một cách giải thích sơ bộ về bản chất.

Giả thuyết quan trọng vì NCKH là hành trình khám phá những điều chưa biết. Nhờ giả thuyết, người nghiên cứu có hướng tìm kiếm và có thể điều chỉnh nó dựa trên kết quả thực nghiệm. Mặc dù giả thuyết có thể bị đánh đổ, nhưng điều này chỉ thúc đẩy người nghiên cứu đặt ra giả thuyết mới.

Mỗi giả thuyết đều đi kèm với giả thiết, là điều kiện giả định quan sát hoặc thực nghiệm. Ví dụ, giả thuyết về tốc độ sinh trưởng của cây keo đi kèm với giả thiết về điều kiện lập địa, khí hậu và chăm sóc giống nhau.

Mặc dù có người cho rằng nghiên cứu mô tả không cần giả thuyết, thực tế là mọi mô tả đều có quan điểm và giả thuyết ẩn sau đó. Việc đặt giả thuyết giúp tập trung vào những liên hệ căn bản và loại trừ những yếu tố không cần thiết trong nghiên cứu.

Xem thêm: Chẩn đoán hay chuẩn đoán là đúng.

Tóm lại, giả thiết và giả thuyết là hai từ có nghĩa khác nhau, được sử dụng trong ngữ cảnh khác nhau. Khi viết văn bản khoa học, chúng ta cần phân biệt rõ ràng hai từ này để tránh nhầm lẫn và gây hiểu lầm. Ngoài ra, chúng ta cũng cần chú ý đến chính tả của hai từ này, vì nhiều người hay viết sai thành giả thiết hay giả thuyết. Hy vọng bài viết của Chanh Tươi hữu ích với bạn.