Quàn là gì? - Nghi thức quan trọng trong tang lễ Việt Nam

Trong văn hóa Việt Nam, quàn là một nghi thức quan trọng trong tang lễ. Nhưng bạn đã bao giờ tự hỏi, quàn là gì? Tại sao chúng ta lại có phong tục này? Và nó diễn ra như thế nào?

Qua bài viết này, chúng ta sẽ khám phá ý nghĩa sâu sắc đằng sau phong tục lâu đời này, cũng như những điều cần lưu ý khi thực hiện nghi thức quàn. 

Quàn là gì?

Quàn là một nghi thức quan trọng trong văn hóa tang lễ Việt Nam, mang ý nghĩa lưu giữ thi hài người đã khuất tại nhà trong một khoảng thời gian nhất định trước khi an táng. Phong tục này thể hiện sự trân trọng, tưởng nhớ người đã khuất và tạo cơ hội cho gia đình, người thân có thời gian để tiễn biệt và chuẩn bị cho tang lễ.

Tại sao lại có phong tục quàn?

Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao chúng ta lại có phong tục quàn không? Đây không phải là một nghi thức ngẫu nhiên, mà có những lý do sâu xa đằng sau.

Mục đích của việc quàn

• Thời gian chuẩn bị: Quàn cho phép gia đình có thời gian chuẩn bị chu đáo cho tang lễ. Từ việc sắp xếp địa điểm, mời khách đến chuẩn bị các nghi thức tâm linh, tất cả đều cần thời gian.
• Chờ đợi người thân: Trong thời đại công nghệ, tin buồn có thể truyền đi nhanh chóng. Nhưng việc di chuyển vẫn cần thời gian. Quàn giúp những người thân ở xa có cơ hội về kịp để tiễn biệt người đã khuất.
• Tâm lý chấp nhận: Cái chết luôn là điều khó chấp nhận. Việc quàn giúp người thân có thời gian để dần dần chấp nhận sự ra đi của người mất, chuẩn bị tâm lý cho việc chia ly vĩnh viễn.
• Thực hiện nghi lễ: Trong văn hóa Việt, có nhiều nghi lễ cần thực hiện sau khi một người qua đời. Việc quàn tạo điều kiện để gia đình thực hiện đầy đủ các nghi thức này.
• Cơ hội viếng thăm: Quàn tạo cơ hội cho bạn bè, người thân, đồng nghiệp đến viếng và chia buồn cùng gia quyến. Đây cũng là dịp để tôn vinh và tưởng nhớ người đã khuất.

Quy trình quàn

Chuẩn bị thi hài: Sau khi người mất trút hơi thở cuối cùng, thi hài được tắm rửa, mặc quần áo mới và đặt vào quan tài.

Thiết lập không gian: Gia đình sẽ bố trí một không gian trong nhà để đặt linh cữu. Thường là phòng khách hoặc phòng lớn nhất.

Thời gian quàn: Thông thường, thời gian quàn kéo dài từ 1 đến 3 ngày. Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi tùy theo hoàn cảnh gia đình và phong tục địa phương.

Tiếp khách viếng: Trong thời gian quàn, người thân, bạn bè, đồng nghiệp sẽ đến viếng và chia buồn cùng gia quyến.

Thực hiện nghi lễ: Các nghi lễ như thắp hương, cúng bái, đọc kinh sẽ được thực hiện trong thời gian này.

Chuẩn bị cho lễ an táng: Ngày cuối cùng của thời gian quàn, gia đình sẽ chuẩn bị cho lễ an táng hoặc hỏa táng.

Lưu ý khi thực hiện nghi thức quàn

Khi thực hiện nghi thức quàn, có một số điều cần lưu ý:

• Tôn trọng người mất: Mọi hành động đều phải thể hiện sự tôn trọng đối với người đã khuất.
• Giữ vệ sinh: Trong thời tiết nóng ẩm, cần có biện pháp bảo quản thi hài để tránh mùi hôi và sự phân hủy.
• Tuân thủ phong tục: Mỗi vùng miền có thể có những phong tục riêng, cần tìm hiểu và tuân thủ.
• Chuẩn bị tâm lý: Thời gian quàn có thể gây tổn thương tâm lý cho người thân. Cần chuẩn bị tinh thần và hỗ trợ lẫn nhau.
• Đảm bảo an toàn: Khi có nhiều người ra vào, cần đảm bảo an ninh và an toàn cho mọi người.

Những câu hỏi thường gặp

Nhà quàn là gì?

Nhà quàn là cơ sở chuyên nghiệp được thiết kế để phục vụ việc quàn và tổ chức tang lễ. Khác với việc quàn tại nhà, nhà quàn cung cấp không gian rộng rãi, tiện nghi đầy đủ và các dịch vụ hỗ trợ chuyên nghiệp.

Quàn khác gì với việc hỏa táng?

Quàn và hỏa táng là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau:

Quàn: Là việc giữ thi hài tại nhà hoặc nhà quàn trong một khoảng thời gian trước khi an táng hoặc hỏa táng.

Hỏa táng: Là phương pháp xử lý thi hài bằng cách đốt cháy ở nhiệt độ cao.

Quàn thường diễn ra trước khi hỏa táng hoặc mai táng. Sau khi quàn, gia đình có thể chọn hỏa táng hoặc chôn cất tùy theo nguyện vọng của người mất và gia đình.

Thời gian quàn tối đa là bao nhiêu ngày?

Thời gian quàn không có quy định cụ thể về số ngày tối đa. Tuy nhiên, thông thường:

• Ở thành thị: 1-3 ngày
• Ở nông thôn: Có thể kéo dài đến 5-7 ngày

Lưu ý rằng thời gian quàn quá lâu có thể gây ra vấn đề về vệ sinh và sức khỏe, đặc biệt trong thời tiết nóng ẩm. Vì vậy, nhiều gia đình hiện nay chọn rút ngắn thời gian quàn.

Quàn có bắt buộc phải thực hiện không?

Không, quàn không phải là nghi thức bắt buộc. Tuy nhiên, đây là phong tục lâu đời và được nhiều người coi trọng trong văn hóa Việt Nam. Việc có thực hiện quàn hay không phụ thuộc vào:

• Nguyện vọng của người mất (nếu có di chúc)
• Quyết định của gia đình
• Hoàn cảnh thực tế (ví dụ: điều kiện kinh tế, không gian sống)
• Quy định của địa phương (một số nơi khuyến khích hỏa táng nhanh chóng)

Bạn thấy đó, quàn là một nghi thức quan trọng trong văn hóa tang lễ Việt Nam. Nó không chỉ là cách để tưởng nhớ người đã khuất mà còn mang ý nghĩa tâm linh và xã hội sâu sắc. Dù văn hóa có thay đổi, nhưng việc tôn trọng và nhớ ơn người đã mất vẫn luôn được coi trọng trong xã hội Việt Nam.